Համո Սահյան << Կա մի թուլություն>>

Կա մի թուլություն,
Որ ինձնից վանել
Չեմ կարողանում,
Քո չարության դեմ
Բարություն չանել
Չեմ կարողանում:
Բայց դեռ չգրված
Երգիս տողի պես
Անգիր եմ արել…
Անգիր եմ արել,
Բայց արտասանել
Չեմ կարողանում:
Ես քեզ մոռանալ
Քեզնից հեռանալ
Չեմ կարողանում:
Ինձ քեզնից խլել,
Ինձնից վերանալ,
Չեմ կարողանում…

Մեկնաբանություն
Բանաստեղծույթունը կարելի մեկնաբանել մի քանի ձևով։ Տողերը կարելի նվիրել սիրած էակին, հայրենիքին, հավատարիմ ընեկորջը։ Ցույց է տալիս մարդունվիրվածույթւոնը և սերը այն մեկի նկատմամաբ ում նվիրված են տողերը։

Գլխիվայր են ծառերն աճում,
Եվ ջրվեժներն ալեփրփուր
Դեպի երկինք են շառաչում։

Սարը սարից ամպ է խլում,
Ջուր է խմում ձորը ձորից,
Երկնքի մեջ արտ է ծլում,
Ու երկինք է բուսնում հողից…

Այս իմ հրաշք աշխարհն է, ուր
Շողքը տեր է, շվաքը՝ հյուր։

Գրի՛ր մգեցված բառերի բացատրությունը:
Ալեփրփուր — Սպիտակ ալիքներով՝ փրփուրներով:
Շառաչում — Աղմուկով տեղի ունենալ

Շվաքը — Ստվեր, շուք:

Ինչպիսինն է Սահյանի աշխարհը:
Սահյանի աշխարհում ամեն ինչ հակառակ, տարորինակ և անսովոր էր։

,,Իմ աշխարհը,, վերնագրով շարադրություն գրի՛ր:

 

   

 

1. Բացատրի՛ր բառերը՝ կածան, քարավան, պատռած,մեծաժխոր, ապառաժ:
   Կածան-ոտքի նեղ ճանապարհ
   քարավան-բեռներ ու մարդկանց փոխադրող համար կազմված խումբ
   պատռած-պոկված
   մեծաժխոր-աղմկալից
   ապառաժ-քարաժայռ
2. Ինչպե՞ս է նկարագրված կածանը, բանաստեղծության բառերն օգտագործելով ներկայացրո՛ւ:Կածանը մեջքը կոտրած, կուրծքը պատռած,
   հոգնած­, տանջված էր։
3. Ի՞նչ է ասում կածանը, փորձի՛ր ներկայացնել’  ի՞նչ կասի:Այս բանաստեղծության մեջ կածանը ուզում էր ասեր որ շատ էր հորհնաց և փչացած, և նրան բոլորը մոռացել էին քանի, որ սարքել էին նոր ճանապարհներ և նրա մասին մոռացել էին։
   Ու նրա ուզածը նա էր, որ իրեն վերանորոքեն և իրենով ավելի զգույշ քայլեն։

1. Նկարագրի՛ր մայրամուտը:
Ծիրանենու շողքը ընկել է սարի վրա, անտառը առել է իր մեջ արևի փայլփլուն մի շող ու խաղ է անում։ Ժայռի ստվերը ծնկած գետափին՝ կարծես ջուր է խմում։ Ծիծեռանակը կանգնած ժայռի վերևում վայելում է արևի ջերմությունը։ Հեղինակը խնդրում է մոլորակին կանգ առնել, որպեսզի հրաշք մայրամուտը երկար տևի։

2. Օրվա ո՞ր պահն ես սիրում, ինչո՞ւ:
Ես սիրում եմ օրվա երեկոն, որովհետև փչում է մեղմ քամին, փողոցում տիրում է լռություն, հանգստություն և այլ հաճելի երևույթներ:

1.. Գրի՛ր բառերի կազմությունը՝

ա) Մեծամիտ – մեծ – ա — միտք
ձկնորս – ձկն — որս
կաթնաջուր – կաթն – ա — ջուր
պայտաձև — պայտ – ա – ձև
արծաթափայլ – արծաթ – ա — փայլ

բ) Գունագեղ – գույն – ա — գեղ
բարեգործ – բարի – ա — գործ
փոշեկուլ – փոշի – ա — կուլ
բառապաշար – բառ – ա — պաշար
սրամիտ – սուր – ա — միտք

2.   Բաց թողածը լրացրե՛ք այնպիսի տառերով, որ ստացվի գոնե երկու բառ։

Բար-; բարի, բարդի

հա-ել; հանել, հասնել

եր-; երկարորյա երկիր

բա-ակ; բամբակ, բարակ

անգի-; անգիր, անգինա

հա-ակ; հասակ, հարթակ

վա-ել; վարռլ, վանել

ծա-ել; ծախել, ծամել

-յուղակ; գյուղակ, հյուղակ

քեր-ել; քերթել, քերծել

3.   Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում ը։

Ա․ ակ-նբախ, նախ-նթաց,

Բ․ չ-նդունել, հյուր-նկալ,

Գ․ տաս-, երկ-նչել,

Դ․ ան-նդունելի, մթ-նշաղ։

4. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում եվ․

Ա․ հոգ-իճակ, ոգ-որել,

Բ․ գեր-արել, ուն-որ,

Գ․ եղր-անի, ալ-որ,

Դ․ ոսկ-արս, տար-երջ։ 

 

Հարցեր և առաջադրանքներ.

1. Ինչու՞ Տիգրան 2-ին չհաջողվեց Ծեծ Հայքին միացնել Փոքր Հայքը:
   Որովհետև փոքր հայքը միացել էր պոնտոսին։
2. Ո՞վ էր Միհրդատ 6-ը, ի՞նչ ծրագիր ուներ նա:
   Միհրդատ 6-ը Կապատովկիայի թագավորն էր և նա ծրագիրքը այն էր, որ նա միացնի Փոքր Հայքը և Մեծ Հաքերը։
3. Ե՞րբ է կնքվել հայ-պոնտական դաշինքը: Ի՞նչ նպաստեց այդ դաշինքի կնքմանը: Ինչո՞վ է այն ամրապնդվել:
   Երկու երկրներին էլ անհրաժեշտ էր ունենալ ամուր թիկունք, մանավանդ որ նրանք բախվելու էին այնպիսի գերտերության հետ, ինչպիսիք էին Հռոմն ու Պարթևստանը: Նույն շահերն ունենալով` Տիգրան 2-ը և Միհրդատ Պոնտացին Ք.ա. 94թ. դաշինք են կնքում:Այն ամրապնդվում է Տիգրան 2-ի և Միհրդատ Եվպատորի դուստր Կլեոպատրայի ամուսնությամբ:
4. Ո՞ր դեպքերից հետո և ե՞րբ սկսվեց հայ-պարփևական պատերազմը:
   Ք.ա.88թ. մահացավ Պարթևստանի արքա Միհրդատ2-ը, որը Տիգրան Մեծի փեսան էր: Պարթևստանում սկսվեցին գահակալական կռիվներ: Պահը հարմար էր հայկական տարածքները վերադարձնելու համար:
5. Ներկայացրեք հայ-պարթևական պատերազմի արդյունքները: Ի՞նչ տիտղոս սկսեց կրել Տիգրան Մեծը:
   Արքայից արքա

 

1. Բարբառային բառերը դարձրո՛ւ գրական հայերեն՝
   էլել — եղել
   չունիմ — չունեմ
   լինիմ — լինեմ
   բսնել — աճել
   երթալ — գնալ
   ուզեց ինքը բռնել նրա տեղը,
   չկտրե — չկտրել
   ոչով չպիտի տեսնի։ — ուչ ոք չպիտի տեսնի։
2. Մգեցված դարձվածքները բացատրի՛ր։
   աչքադրել — աչք դնել
   մեզ կամք տու — ուժ խնդրել
   շուշաբանդ — ապակեպատ պատշկամբ
   գլխի ընկավ — հասկացավ
3. Բնութագրի՛ր թագավորին։
   Իր որդու կարծիքը չհարգող, աննրբանկատ։
4. Առանձնացրե՛ք անհասկանալի բառերը, բացատրե՛ք բառարանի օգնությամբ։
   Ես չունեմ անհասկանալի բառեր։

Ես ապրում եմ 21—րդ դարում

Ես ծնվել եմ 21-րդ դարի սկզբին։ Եթե համեմատենք նախորդ դարի սկզբի, 21-րդ դարը ահռելի մեծ առաջընթաց է ապրել։ Ով կմտածեր, որ մի օր դուղթ ու գրիշին կփոխարինի ստեղնաշարն ու էկրանը, որով էլ այս պահին պատմում եմ իմ դարի մասին։ Առաջվա հսկայածավալ գրադարանները այժմ կարելի է թվայնացրած տեսքով ունենալ փոքրիկ էլեկտրոնային գրքի մեջ, որը կտեղավորվի մարդու մեկ ձեռքում։ Մեր մեծերը հաճախ չեն հաշտվում այս էլեկտրոնային դարի հետ։ Վերջերս մի ֆիլմ դիտեցի որտեղ շատ պատկերավոր ցուցադրված էր, թե ի՞նչ կլինի եթե անջատվի ցանկացած ինտերնետային կապ։ Անգամ շատ գովելի և բնությանը չվնասող էլեկտրոմոբիլները կդաթարեն գործել։ Շատ վիճելի հարց է այդ էլեկտրոմոբիլնեչի անվնաս լինելը, քանի, որ այն լիցքավորվում է հոսանքով իսկ հոսանք ստանալու համար շահագործվում են ատոմակայաններ, որոնք էլ իրենց հերթին բնությանը շատ մեծ վնաս են հասցնում։ Դեռ գտնվում ենք 21-րդ դարի երկրերդ տասնամյակում։ Եվ հուսով եմ, որ կկարողանանք մեզ ընդձեռված այս առելի հնարավորությունը ճիշտ օգտագործել ի օգուտ մեր երկիր մոլորակի և մարդկության։    

1.Սյունակներից ընտրել համապատասխան արմատները և կազմել 6 բարդ բառ:

Ծաղիկ                                       խմոր                                         

ասեղ                                          գորգ                                           

թթու                                           ճառ                                            

ուղի                                            պատել                                        

բաժակ                                       բույլ

պարիսպ                                    տերև

Ծաղկաբույլ
Ասեղատերև
Թթխմոր
Ուղեգորգ
Բաժակաճառ
Պարսպապատ

2. Տրված են բառեր, առանձնացրո՛ւ

 

• Գոյականներ՝ Միրգ, երգիչ, մարզիկ,

 

• Ածականներ` Կտրիճ, ձերբակալել, կախարդանք, հիշաչար, տասնհինգ, խիզախ, դժգույն, վեց-վեց, քայլել, մաքրել, հնազանդվել, նպատակ, չորս, ամիս, իրադարձություն,  ծանոթություն, վազել,  բայց:

 

Միրգ, կտրիճ, ձերբակալել, կախարդանք, հիշաչար, տասնհինգ, խիզախ, դժգույն, վեց-վեց, երգիչ, քայլել, մաքրել, հնազանդվել, նպատակ, մարզիկ, չորս, ամիս, իրադարձություն,  ծանոթություն, վազել,  բայց:

3. Ընդգծե՛ք այն բառը, որի մեջ բաց է թողած յ տառը։ 

Ա․ Հեքի- աթ, գնայինք, ձի-արշավ։

Բ․ լի-անալ, մի-ասին, գայիսոն։

Գ․ Կրի-ա, Մարոյի, մի-այն։ 

 

1. Մգեցված բառերը բացատրի՛ր։
   հեկեկալ – լաց լինել
   հնոտիք – մաշված շորեր
   զմայլանքի — հիացմունք
   խոփ — Գութանի կամ արորի մետաղյա այն մասը, որ խրվում Է հողի մեջ և պատռում նրա շերտը:
   մագաղաթ – կենդանինների կաշվից պատրաստվաց թերթ որի վրա առաջ մադիկ գրում էին
2. Ո՞րն է հեքիաթի գաղափարը։ 
   Արհեստ ունենալը անկախ նրանից թե օվ ես դու այս կյանքում ինչ պաշտոն կամ դիրք ունես կարևոր է։
3. Ի՞նչ սովորեցչեց քեզ այս հեքիաթը։
   Այս հեքիաթը ինձ սովորեցրեց համերաշխություն, ընկերություն, սեր և քաջություն։
4. Պարտադի՞ր է որևէ արհեստի կամ մասնագիտության իմացությունը, ինչո՞ւ։
   Իմ կածիքով պարտադիր է իմանալ որևե արհեստ կամ մասնագիտություն։
   Որովհետև ամենա դժվար պահին քեզ դա կարող է այնքան օգբել, որ փրկի կամ փոխի քո կյանքը։